Budama Nedir Neden Ne Zaman Nasıl Yapılır

Budama Nedir Neden Ne Zaman Nasıl Yapılır

Budama Nedir

Bitkinin gelişmesini güçlendirmek, hızını artırmak, istenilen şekli vermek, çiçeklenmesini sağlamak, meyve miktarını artırmak ve kalitesini arttırmak amacıyla yapılan işleme denir. şimdi budama nedir neden ne zaman nasıl yapılır göz atalım.

Ağaç Budama Neden Yapılır

• Ağaçlarda düzgün ve güçlü bir taç şeklinin oluşması
• Verim döneminde daha uzun zaman kalabilmeleri
• Zayıflamaya başlayan ağaçların yeniden güç kazanabilmeleri
• Verimli ürün alabilmek için
• Düzenli dal ve yaprak oluşumu sağlamak
• Fazla verim olan dalların kırılmasını önlemek
• Kalitesiz meyve oluşumunu önlemek
• Çok dallanma nedeniyle iç bölümlerdeki dalların ışık almasını sağlamak
• Verim dönemini uzatmak
• Ürünün bir yıl verip ve bir yıl vermemesini önleyip her yıl ürün almak için yapılır
• Bu nedenlerle meyve yetiştirirken kar artırmak için yapılması gereken en önemli bakım işlemlerinden biridir.

Ne Zaman Ağaç Budama Yapılmalıdır

Meyve ağaçlarında budama, genelde kış dinlenme döneminde havaların ılıman geçtiği zamanlarda yapılır. Ege ve Akdeniz Bölgeleri gibi kışın çok soğuk geçmeyen yerlerde sonbaharda meyve ağaçları yapraklarını döktükten sonra başlanabilir ve ağaçlar uyanıncaya kadar devam edilebilir.

Kışları çok soğuk olan yörelerde ise budama yerlerinin dondan zarar görmelerini önlemek için budama soğuklar ve don tehlikesi geçtikten sonra, fakat ağaçlar uyanmadan önce yapmalıdır.

Meyve ağaçları kış dönemi haricinde yaz başlangıcında da kışınki kadar sert olmamak şartıyla budanabilir. Bu dönemde yapılan genç ağaçlarda şekil vermek içindir. Dal eğme, uçunu alma, dal açısını genişletme veya daraltma şeklinde olur. İlk yaz döneminde yaşlı ağaçlarda aşırı olmamak şartıyla iç kısımların ışık almasını sağlamak için dalların seyreltmesi yapılır. Ana dalların uç kısmında ana dala rakip olabilecek güçlü dalların kalanları eğilerek güçsüzleştirilir.

Ağaç Budama Şekilleri Nelerdir

Meyve ağaçlarında yapılan budama şeklini üç gurupta inceleyebiliriz. Bunlar ağaçlara şekil verilen şekil budaması, ürünü artırmak için yapılan ürün budaması ve yaşlı ağaçları gençleştirme budamasıdır.

1. Şekil Budaması

Ağaçlarda fidanı dikildikten sonra normal verim zamanına gelinceye kadar yapılan budama, ağaca şekil vermek için yapılır. Ağaca verilecek şekil ağacın bulunduğu yörenin hava, nem ve güneşlenme durumuna göre değişir. Nemli ve kapalı bir bölgede ise ağaçlara ortası açık şekiller güneşli, sıcak ve kurak yerlerde büyüyorsa ise ağaç ortası kapalı şekiller verilmelidir.

Fidanın dikildiği ilk yıldan başlayarak ağaç şeklini iyi oluşturmak gerekir. Bu ağacın ileriki yıllarda verimini ve meyvesinin kalitesine büyük ölçüde etki eder. Ayrıca budanan ağaçlarda hasat, ilaçlama gibi bakım işleri de rahat ve kolay yapılır. Bu nedenle yeni meyve bahçesi kuranlar genç meyve ağaçlarında yöresine ve ağacın genel gelişim yapısına uygun dal ve yaprak oluşumunu sağlaması gerekir.

Meyve ağaçlarına şekil verirken, seçilen ana dalların gelişim kuvvetlerinin eşit olması dengeli bir tac yapısının oluşması için önemlidir. Dikildikten sonraki yılda istenen yönde ve sayıda dal oluşmamışsa, fidan sert kesim yapılarak yeni dalların oluşması sağlanır. Fidan da aynı kuvvette gelişen dal bulmak bulmak zordur.

İlk yıllarda birbirinden farklı gelişme gücü gösteren dalların, iyi bir budama ile birkaç yıl içinde aynı güçte gelişmeleri sağlanabilir. Dallardaki gelişme gücünü eşitlemek için zayıf gelişen dal sert kesilerek ve gövde ile yaptığı açı da daraltılarak gelişme kuvveti arttırılır. Güçlü gelişen dallarda daha az kesim yapılır. Ana dalları oluşturacak dalların gövde ile yaptığı açılar 45-60 derece olmalıdır ki sağlam bir taç oluştursun. Ayrıca goble yönteminde, ana dalların aynı noktadan çıkmamaları gerekir.

Meyve ağacından yüksek verim almak istiyorsak ana dalların iyi oluşturmak gerekir. Genelde genç ağaçlar güçlü ve uzun sürgünler oluştururlar. Ana dalı oluşturacak bu sürgünler üzerinde yardımcı dalları meydana getirebilmek için bu dalların uçlarının kesilmesi gerekir. Özellikle yan dal vermeyen meyve türlerinde bu önemlidir. Bir metre ve daha uzun sürgün veren genç ağaçlarda dalların uçları alınmazsa istenilen yönde ve sayıda yan dallar oluşmaz ve ilerde ana dallar üzerinde boşluklar meydana gelir. Bu da ağaçtan daha az meyve alınmasının nedenidir.

Ana dallarda uçlar alınırken bırakılan dal veya gözler tacın dışına doğru bakması gerekir. Ayrıca ana dalda bırakılan yan dallar bütün ana dallarda aynı yönde ve aynı yükseklikte olması gerekir. Dal kesimlerinde tırnak kalmamalıdır. Yani kesimler ya bir gözün hemen üzerinden yapılmalı yada o daldaki bir yan dalın koltuğundan dal veya gözün ters yönüne doğru hafif eğimli olarak yapılmalıdır.

2. Ürün Budaması

Meyve ağacı verim çağına geldikten sonra yapılan budamaya ürün budaması denir. Bir meyve ağacında Ürün budamasına başlamadan önce ağaç genel olarak incelenmeli çıkacak ve kalacak kalın dallar belirlenmelidir. Dal kesme işlemine öncelikle kuru, yaralı ve hastalıklı dallarla ana dallardan çıkan obur dallardan başlanması uygun olur. Meyve dalı seyreltmesi ağacın gelişme gücüne göre yapılır. Ana ve yan dalların budanmasına dal uçlarından başlanarak ve geriye doğru kesim yapılarak bu dalların olması gerekenden fazla uzaması engellenir.

Ağaçta bırakılacak en uç dallar veya tacın dışına doğru bakması gerekir, diğer dallar ise ağacın boşluklarını doldurmalı ve güneş görmelidir. Çok sık değillerse kalın dallardaki küçük meyve dalları kesilmemelidir. Böylelikle tacın tamamından yararlanılarak verim artırılabilir.

Ana dalların devamını sağlayacak en uçta bırakılan dallar, ondan sonra gelen ve ağacın gelişme kuvvetine göre uçtan başlayarak 30-60 cm uzakta bırakılan yan dallardan daha kuvvetli olması gerekir.

İri meyveli şeftali, elma ve armut gibi meyve çeşitlerinde yapılan budamada meyve dallarının uzunluğu en fazla 40 cm kadar olmalıdır. Zayıf gelişen dallar daha kısa, kuvvetli gelişen dallar daha uzun bırakılması gerekir.

Bir yıllık uzun bir dalın ucu kesilmez ise, üzerinde meydana gelen fazla sayıdaki meyve ağırlığından dolayı dalın kırılmasına neden olabilir. Bu dallar yeni sürgünlerini yeterli uzunlukta veremezler. Özellikle şeftali ağaçlarında daha sonraki yıllar verimde düşme olur ve ağacın gelişmesi zayıflar. Ürün için yapılan budama sonucunda hem o yıl iyi ürün vermeli hem de sonraki yıllar için sürgünler oluşturmalı.

3. Gençleştirme Budaması

Yaşlanan meyve ağaçlarında genel olarak verim fazlalaşır ve sürgün gelişmesi azalır. Bu ise zamanla verimin de düşmesine neden olur. Her yıl düzenli ve kaliteli meyve elde etmek, ancak ağaın gelişimi dengede olduğu zaman mümkün olur.

Yaşlanan ağaçlarda yapılan kalın dal kesimleri gençleştirme budaması da ağacın verimini arttırır. Bazı meyve ağaçları kalın dal kesildiğinde kuruma gibi olumsuz tepki gösterir. Bunlar erik, kiraz, vişne, kayısı, şeftali ve badem gibi meyve türlerde daha genç ve ince dallar kesilerek yapılır. Elma, armut, zeytin, ayva ve turunçgiller gibi meyve çeşitlerinde gençleştirme budaması rahatlıkla uygulanabilir

Budama Nedir Neden Ne Zaman Nasıl Yapılır hepsini incelemeye çalıştık.

Budama Nedir Neden Ne Zaman Nasıl Yapılır yazımızdan sonra Aşılama Nedir Ne Zaman Nasıl Yapılır yazımız da ilginizi çekecektir.